Productie (terug) verplaatsen, duurzaamheid, product-as-service en digitalisering & cybersecurity. Dat zijn volgens RVO de belangrijkste meerjarige trends bij internationaal zakendoen. Corona heeft deze ontwikkelingen in veel gevallen verder versneld. RVO blikt vooruit en geeft aan waar kansen en waar risico’s liggen.
Productie (terug) verplaatsen
Lange tijd was offshoring – dus het verplaatsen van de productie naar het buitenland – populair onder Nederlandse ondernemers. Ongeveer de helft van de internationaal actieve ondernemers in Nederland maakt gebruik van productiefaciliteiten in het buitenland.
Volgens Ada Cheang, business development coördinator bij RVO, overwegen ondernemers echter steeds vaker hun productie (terug) te verplaatsen. Met name vanuit Azië naar Nederland (reshoring), of naar een ander land in Europa (nearshoring). Dit komt onder andere door geopolitieke spanningen, zoals de handelsoorlog tussen de VS en China.
Corona: trend versnelt
Vanwege de coronapandemie is deze trend in versnelling geraakt. De pandemie heeft de afhankelijkheid van internationale productieketens zichtbaar gemaakt. Hoge transportkosten, onzekere leveringstermijnen, een tekort aan grondstoffen, en logistieke problemen leiden tot meer interesse in near- en reshoring.
“Daarbij is de interesse voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), digitalisering en robotisering sterk toegenomen”, zegt Cheang. “Produceren in Nederland of Europa wordt nu goedkoper en efficiënter.” Ondernemers zoeken nu meer naar productiefaciliteiten in Oost-Europa (Polen, Tsjechië en Hongarije) en Zuid-Europa (met name Portugal).
Of reshoring of nearshoring rendabel is voor een bedrijf, hangt onder meer af van de sector. Het opzetten van een nieuwe productielocatie kost tijd en geld. Voor de smart industry kan zo’n forse investering bijvoorbeeld wel rendabel zijn.
Kijk voor kansen en uitdagingen in de sector en in diverse landen naar de marktrapporten van RVO.
Duurzaamheid
Een andere meerjarige trend in internationaal zakendoen is duurzaamheid. In de hele wereld zetten overheden en bedrijven projecten op de agenda die gericht zijn op de overgang naar duurzame energie, klimaatadaptatie, circulaire economie en duurzame mobiliteit.
De ontwikkeling van duurzame mobiliteit gaat razendsnel. Steeds meer mensen gebruiken elektrische fietsen, scooters en auto’s. Ook de transportwereld zoekt naar duurzamere oplossingen. Een voorbeeld is de Cargoloop langs de A4. Lagedruktreinen kunnen goederen (en mensen) vervoeren met extreem hoge snelheid (1.000 km/u), zonder oponthoud.
Het is een duurzame en schone manier van transporteren. Het idee is om dit, met hulp van overheden, uit te breiden naar een Europees hyperloopnetwerk. Op den duur kan dit een oplossing bieden voor de hoge CO2-uitstoot van het vliegverkeer en het fileprobleem.
Gazizah Bahmany, business development coördinator RVO, ziet ook op internationaal vlak kansen voor Nederlandse ondernemers in duurzame mobiliteit. Met name in Europa. In het Midden-Oosten liggen vooral kansen in duurzame energie.
Verder noemt Bahmany de verduurzaming van gebouwen. “Dat is een trend die je in Europa en de Golfregio ziet. Nederland is goed in architectuur en verduurzaming. Daar liggen dus zeker kansen voor Nederlandse ondernemers.”
Lees meer over internationaal mvo (maatschappelijk verantwoord ondernemen).
Product-as-a-Service
Product-as-a-Service is eveneens een internationale trend, ziet Cheang. “Fietsen en elektrische scooters die je kunt huren via een app, maar ook het omwisselen van accu’s van een elektrische auto als een service.”
Vooral in Azië zit Cheang dit nu al als een opkomende trend. “Bedrijven spelen steeds meer in op het gebruikersgemak van de consument.”
Het idee achter dit verdienmodel is dat de consument producten niet hoeft te bezitten, maar tegen betaling kan gebruiken. Product-as-a-Service past ook in het doel van Nederland om een circulaire economie te worden.
Voor een exporterend bedrijf kan het aanbieden van een Product-as-a-Service ingewikkeld zijn. Naast de levering van het product zelf, moet het bedrijf ook zorgen voor een lokale serviceorganisatie voor reparatie en onderhoud.
Digitalisering & cybersecurity
De coronapandemie heeft ook geleid tot nieuwe en versnelde ontwikkelingen in de digitalisering. Bedrijven doen nu steeds vaker online zaken. Ze overleggen online of nemen deel aan virtuele evenementen zoals webinars.
Cheang: “Ook RVO is bij deze ontwikkeling aangehaakt. Grote conferenties, summits en beurzen worden op een steeds professionelere manier online aangeboden.” RVO biedt ook (digitale) evenementen en handelsmissies aan met de focus op internationaal zakendoen.
Toch denkt Bahmany dat de digitale tools het reizen niet volledig kunnen vervangen. “Bedrijven zien nu de voordelen in van digitale tools en reizen minder. Maar voor de meeste markten, zoals het Midden-Oosten, blijft het noodzakelijk om een persoonlijke relatie aan te gaan. Het reizen is niet volledig vervangbaar.”
Door de digitalisering is een veilige digitale infrastructuur belangrijker geworden. Cheang: “In 2020 en 2021 hebben we veel thuisgewerkt. Gelukkig bleek onze digitale infrastructuur dat over het algemeen goed aan te kunnen. Veilig werken is hierbij een belangrijk thema.”
Verhoogd risico op cyberaanvallen
Nederland is met regelmaat doelwit van cyberaanvallen. Onder meer Nederlandse topsectoren, de defensie-industrie, en wetenschappelijke en kennisinstellingen lopen een verhoogd risico. Het is nodig tegenmaatregelen te nemen om het risico op een succesvolle cyberaanval te beperken.
Data delen
Een ander groot vraagstuk rond digitalisering is data delen. Hoe kan data op een privacy-vriendelijke manier worden uitgewisseld?
Een nieuwe ontwikkeling is Solid Pods, een digitale oplossing die gebruikers de controle over hun data wil teruggeven. Ieder type data kan worden opgeslagen op een Pod, een soort datakluis.
De gebruiker beslist zelf met wie de data wordt gedeeld, bijvoorbeeld met andere individuen, organisaties of instellingen.
Dit zal in de toekomst invloed hebben op de internationale handel en de manier waarop datacontracten worden gesloten.
Meer informatie
RVO-blog: trends internationaal zakendoen 2022
Internationaal ondernemen (met update: meer informatie over sancties Rusland)
MVO helpt graag verder op het gebied van internationaal zakendoen en de kansen en uitdagingen voor het eigen bedrijf.