De industrie ondervindt de gevolgen van een afgezwakte economie en van verschuivende consumentenvoorkeuren, van goederen naar diensten. Voor het derde achtereenvolgende kwartaal is er een afname van de productie. Dat meldt ING in de industrie-outlook. Voor de hele industriesector verwacht ING Research voor dit jaar een beperkte krimp, waarna in 2024 weer gematigde groei mogelijk zal zijn.
De vraag naar goederen zal naar verwachting voorlopig nog niet aantrekken, terwijl de vraag naar diensten al twee jaar doorgroeit, stelt de bank.
In de technologische industrie staan investeringen, en dus ook nieuwe orders voor machines en apparaten, onder druk.
Reden hiervoor is de gestegen rente, meldt ING Reseatch. Toch is er nog wel gematigde groei, doordat bedrijven productieachterstanden wegwerken.
Metaalproducten: lichte daling
Hierbinnen stevent de subsector Metaalproducten af op een lichte daling (-1%) voor dit jaar en +1% voor het jaar erna. Hightech houdt het op +1,5% (in 2023) en +0,5% (in 2024), terwijl automotive dit jaar maar liefst +9% behaalt en +3% in het jaar erna.
In energie-intensieve industrietakken aan het begin van de keten krimpt de economie al geruime tijd. Dat komt door hoge energieprijzen en afbouw van de voorraad.
Hier ziet ING de productie niet snel terugkeren naar oude niveaus, vooral vanwege de economische tegenwind en de energieprijzen die naar verwachting structureel hoger zullen blijven dan voorheen.
Europa/VS: dalend productieniveau
Europees en wereldwijd gezien zorgt de afnemende vraag als gevolg van een afzwakkende economie. Dit is in de hele Eurozone (vooral in Duitsland) maar ook in het Verenigd Koninktijk en de Verenigde Staten en VK en VS al geruime tijd te zien in een dalend productieniveau (-8% sinds april 2022).
Van materiaaltekort naar vraagtekort
Wat verder opvalt, volgens Gert Jan Braam, ING sector banker Industry, is dat de belemmering in de industrie verschuift van materiaaltekort naar vraagtekort. Verder blijft het tekort aan arbeidskrachten hardnekkig, dus dit blijft ook belemmerend werken.
De afbouw van de voorraden neemt, in lijn met de verwachtingen, wel af maar het is nog niet gestopt. Verder blijven de buffervoorraden deels in stand als gevolg van ervaring met ketenverstoringen en geopolitieke onrust.
Productie: derde kwartaalafname op rij
De output van de Nederlandse industrie liep de afgelopen maanden verder terug. De teruggang is ingezet vanaf het hoogtepunt in april vorig jaar.
Dit zorgt voor de derde kwartaalafname op rij. Ten opzichte van het laatste kwartaal van 2022 kromp de output met iets meer dan 3%.
Lagere orderintake
De afnemende vraag en verdere voorraadafbouw zorgt voor een lagere orderintake.
Het productieniveau is in april verder gedaald en is hiermee nog net iets hoger dan de output voor de start van de oorlog in Oekraïne.
De lange termijn (12 maands) verwachting onder de inkoopmanagers blijft stabiel positief. De trend in de recente ontwikkeling van productievolumes de afgelopen maanden lag met name in krimp in de grotere subsectoren.
Machinebouw: uitstel investeringen
De laatste maand zijn de meeste subsectoren gekrompen ten opzichte van de maand ervoor. Inmiddels loopt ook de machinebouwsector terug. De sector die de afgelopen jaren met stip de groeiranglijst aanvoerde heeft te maken met uitstel van investeringen.
Kansen voor circulair toeleveren?
Fabrikanten besteden bij de ontwikkeling van nieuwe componenten, modules, machines en producten in de ontwerpfase steeds meer aandacht aan circulair design, ten behoeve van levensduur-verlenging, circulaire maakbaarheid in de keten en hergebruik van grondstoffen.
Voor toeleveranciers is het vaak lastiger deze stappen te zetten, omdat dan in gesprek moet worden gegaan met de klant.
TNO heeft hiervoor de Cesi Supply tool ontwikkeld. Hiermee kan op basis van verschillende onderwerpen inzicht verkregen worden in de affiniteit met duurzaamheid en circulariteit en de relatie met klanten.
Ook maakt deze tool duidelijk in hoeverre het interessant en kansrijk is om het gesprek met klanten maakindustrie aan te gaan over circulariteit. Ga daarvoor naar de Cesi Supply tool.
Batterijen en waterstof nodig
Uitfaseren van gas en kolen als brandstof voor het opwekken van energie en volledig vervangen door elektriciteit uit zon en wind is alleen mogelijk met de inzet van grote batterijen en veel meer groene waterstof, meldt ING verder in de industrie-outlook.
Uit scenario-onderzoek van Tennet naar de leveringszekerheid van elektriciteit blijkt dat er in donkere en windstille periodes stroomtekorten kunnen ontstaan.
Dit wanneer voor 100% wordt overgeschakeld op een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem zonder CO2-uitstoot (ergens tussen 2030 en 2050). Dat meldt Change Inc.
Elektriciteitscentrales op groene waterstof
In Nederland was 2 jaar geleden ongeveer 20% van de opgewekte stroom groen, in Duitsland al 46% (en in 2030 80%). In het scenario is rekening gehouden met de groei in vraag door elektrisch rijden en de enorme elektrificering van processen in de industrie.
De meeste stroom moet tijdens de langere windstille en donkere periodes komen van elektriciteitscentrales op groene waterstof. Dan wordt ook van de industrie gevraagd de afname te beperken wat tijdelijk afschalen kan betekenen.
Daarom moet meer geïnvesteerd worden in groene waterstof, warmteboilers, elektrolysers en industriële elektrificatie.
Moet basisindustrie weg?
Ondertussen is het beeld (het sentiment) wat Nederland heeft van zware industrie over het algemeen niet best. Duurzaam gezien kunnen we deze sector beter kwijt dan rijk zijn, zo wordt gezegd. Maar wat als de basisindustrie écht vertrekt?
De industrie is niet alleen onderdeel van het probleem, maar juist een onderdeel van de oplossing, stelt VNO-NCW. De industrie is met meer dan 70.000 bedrijven, 800.000 werknemers en 12% BBP-aandeel een belangrijk onderdeel van de Nederlandse economie.
Belang aandeel export
Daarnaast heeft deze sector een belangrijk aandeel in de export van Nederland. Ruim de helft van de 700 miljard euro aan export wordt in Nederland gemaakt door de maakindustrie, chemische, voedingsmiddelen- en machine-industrie.
De maakindustrie produceert heel veel producten en goederen die we dagelijks gebruiken. Voor transport, gebouwen, machines, medische- en huishoudelijke apparatuur en alles wat we in deze sectoren gebruiken.
Bovendien is de sector met de productie van zonnepanelen, windturbines en batterijen onmisbaar voor de energietransitie.
Importeren heeft nadelen
Importeren is een optie maar hieraan kleven tal van nadelen als leverbetrouwbaarheid, veelal lagere milieueisen (CO2-uitstoot) en een grotere afhankelijkheid van China, VS en andere grootmachten, aldus VNO-NCW.