Geautomatiseerde, onderling verbonden machines, gedigitaliseerde procesketens en autonome transportsystemen: het zijn dé trends in de industrie tijdens EMO Hannover 2025. Het lijkt bijna of er helemaal geen mensen meer nodig zijn in productiefaciliteiten. Maar niets is minder waar.
De mens blijft namelijk onmisbaar. Om overzicht te behouden in complexe situaties en om in te kunnen grijpen als dat nodig is. Dat stellen diverse deskundigen uit de wetenschap en de industrie, meldt EMO.
Systemen die assisteren en, meer recentelijk, kunstmatige intelligentie (AI) helpen om de productie zo gemakkelijk en veilig mogelijk te maken. Dit kan tevens de ontwikkeling en aantrekkelijkheid van banen in de productie vergroten.
Onderwijs en opleidingen zitten
in het dna van vakbeurs EMO
Natuurlijk maakt technologie het bovenal mogelijk om met minder werknemers te kunnen produceren. Maar dat is, gezien het huidige tekort aan geschoolde arbeidskrachten, juist een pré.
Het is zelfs noodzakelijk. In Duitsland verzuchten bedrijven net als in Nederland dat ze niet voldoende geschoolde arbeidskrachten kunnen vinden.
Dat heeft demografische oorzaken, maar dat is niet het hele verhaal. “Het is vaak niet alleen een gebrek aan personeel, maar ook een gebrek aan efficiëntie”, zegt Michael Daniel, CEO van het Duitse Datron AG.
Volgens hem maken moderne machines, automatisering en digitale assistentiesystemen het mogelijk om met minder personeel méér te bereiken. Ook verbeteren ze de productiekwaliteit en verminderen de werkdruk voor de medewerkers.
Stap voor stap door het proces heen
Bij Datron betekent dit in de eerste plaats dat machines steeds slimmer worden. Dit dankzij adaptieve besturingssystemen, geïntegreerde sensortechnologie en intuïtieve gebruikersinterfaces. Zo kunnen zelfs minder ervaren operators zeer nauwkeurige resultaten behalen.
Tegelijkertijd ziet het bedrijf een sterke toekomst voor functies die kunnen assisteren. Deze loodsen gebruikers stap voor stap door processen, helpen om fouten te voorkomen en verlagen opleidingskosten.
Data interpreteren creëert transparantie
en toont waar de mogelijkheden voor
optimalisatie liggen
Volgens de Datron-CEO ligt een andere focus van het bedrijf op de digitalisering van workflows. Dat loopt van CAM-programmering tot machinefeedback.
Deze aanpak zorgt voor een continue stroom van data. Dit kunnen interpreteren creëert transparantie en maakt duidelijk waar mogelijkheden voor optimalisatie liggen, bijvoorbeeld op het gebied van insteltijden, energieverbruik of onderhoudscycli.
“Wij geloven in technologie die er niet alleen maar is om er te zijn, maar die is afgestemd op de gebruiker om hun werk echt gemakkelijker te maken en de efficiëntie te verbeteren”, zegt Daniel.
Veel oplossingen te complex en instabiel
Technologie biedt onmiskenbaar fascinerende mogelijkheden, vindt ook Dr. Elisa Roth, CEO van Augmented Industries uit München. “Maar het past niet altijd in een productieomgeving.”
Dr. Roth promoveerde op het onderwerp technologieondersteund leren en ondersteuningssystemen voor werknemers aan het Institute for Manufacturing van de Universiteit van Cambridge.
Zij heeft diverse oplossingen onderzocht, variërend van exoskeletten en slimme brillen tot virtual en augmented reality.
Volgens haar blijken veel van die oplossingen zeer complex en soms technisch instabiel of oneconomisch.
“In een productieomgeving is er juist behoefte aan stabiliteit, snelle resultaten en minimale update-eisen, terwijl werknemers tevens zoveel mogelijk vrijheid moeten krijgen om te werken.”
AI trainen voor assistentie op werkplek
Als medeoprichter van Augmented Industries richt Dr. Roth zich vooral op het gebruik van kunstmatige intelligentie voor een ondersteuningssysteem voor de individuele werknemer.
Het kan direct in de productie en dienstverlening worden toegepast naast de dagelijkse activiteiten van de werknemer.
AI met relevante informatie voor
het bedrijf én de specifieke processen
Afhankelijk van de operationele vereisten kan het op veel verschillende soorten apparaten worden gebruikt, of het nu gaat om een touchscreen, pc, smartphone of tablet.
Deze AI wordt hierbij voorzien van informatie die relevant is voor zowel het bedrijf als de specifieke processen.
Het kan digitale stapsgewijze instructies opstellen en vragen beantwoorden. Daarbij helpt het om hindernissen voor werknemers weg te nemen.
Werknemer chat met machines
“We hebben gemerkt dat veel werknemers liever vragen stellen aan AI dan dat ze aan hun leidinggevenden of collega’s moeten toegeven dat ze bepaalde dingen niet weten”, legt Dr. Roth uit.
In opleiding en bijscholing gaat het in haar ogen dan ook duidelijk steeds meer richting digitale oplossingen. Juist ook omdat bedrijven het zich steeds minder kunnen veroorloven dat werknemers afwezig zijn voor opleidingsdoeleinden.
Er is ook een tekort aan goede opleiders, dus lijkt de enige optie digitale ondersteuning te zijn. Kant-en-klaar opleidingsmateriaal is echter weinig effectief in productieomgevingen. Ongeveer 70% van de vereiste kennis is namelijk specifiek voor betrokken producten en processen.
Eigen AI inzetten, bijvoorbeeld voor ‘kennisbrokjes’
Het voordeel van deze AI voor opleidingen is dat alle informatie uitsluitend afkomstig is van het bedrijf zelf. Zo kan dit goed worden voorbereid voor opleidingsdoeleinden.
AI kan dan bijvoorbeeld een werkinstructiedocument van 100 pagina’s omzetten in talrijke kleinere ‘kennisbrokjes’, die elk niet meer dan drie tot vijf minuten in beslag nemen. Zo zijn ze gemakkelijk te onthouden voor de werknemer.
Opleiding en bijscholing gaat steeds
meer richting digitale oplossingen
De inhoud kan worden voorbereid in de vorm van stapsgewijze instructies, een quiz, meerkeuzevragen of interactieve werktaken door te swipen. Dit alles kan makkelijk door de productie- of servicemanager worden opgezet, zonder dat externe hulp nodig is.
Bijkomend voordeel voor kwalificatiebeheer is dat het systeem registreert wie welke trainingen al heeft gevolgd. Ook wijst het werknemerspecifieke inhoud toe en kan het informatie verstrekken over wie gekwalificeerd om een specifieke baan of servicetaak te krijgen.
Mensgerichte AI-agenten
Met deze geautomatiseerde kwalificatiematrix zijn leidinggevenden en teamleiders tevens geen nodeloze tijd meer kwijt aan het invoeren van extra gegevens in het kader van ISO9001-audits.
Augmented Industries heeft meer dan twee jaar besteed aan de ontwikkeling van dergelijke mensgerichte AI-agenten, legt Dr. Roth uit. Hierbij is rekening gehouden met alle veiligheidsmechanismen en relevante nalevingsregels.
Klanten van het bedrijf zijn onder meer Siemens en BMW. “Tegen 2030”, zegt Dr. Roth, “willen we ongeveer een miljoen geschoolde werknemers opleiden.”
Het bedrijf wil EMO 2025 ook bijwonen, om meer te weten te komen over trends in productietechnologie en zo meer inzicht te krijgen in mogelijke onderwerpen voor opleidingen.
Opleiding/onderwijs in dna van EMO
Opleidingen en onderwijs zijn altijd een integraal onderdeel geweest van de EMO.
Zo is er een speciale onderwijspresentatie, waarmee de vakbeurs een belangrijk platform is geworden voor het promoten van jong talent in de machine- en installatiebouw.
Deze speciale showcase is een gezamenlijk initiatief van opleiders in de machinebouw en technologiebedrijven uit de metaalbewerking.
Hier worden speciale lezingen gehouden over actuele onderwerpen, zoals toekomstige vaardigheden, AI in opleidingen en nieuwe leeromgevingen voor beroepsopleidingen.
Ook bestaand personeel lang behouden
Er wordt in de sector volop geprobeerd om vooral jongeren te interesseren voor productietechnologie.
Maar prof. Jutta Rump, directeur van het IBE (Instituut voor Werkgelegenheid en Inzetbaarheid) aan de Ludwigshafen University of Business and Society, wijst ook op de andere kant.
Zij benadrukte onlangs dat evenveel inspanningen nodig zijn om geschoolde werknemers zo lang mogelijk in de productie te houden. Daarvoor moeten zij in staat gesteld worden om zich aan te passen aan een snel veranderende arbeidsmarkt.
Stel geschoolde werknemers in staat
om zich aan te passen aan snel
veranderende arbeidsmarkt
Tegen 2030 zullen ongeveer 13 miljoen geschoolde werknemers in Duitsland de arbeidsmarkt verlaten, vertelde zij in de Tech Affair-podcast van de VDW (Duitse vereniging van machinefabrikanten). Dit terwijl er slechts 6,5 miljoen nieuwe medewerkers komen om hen te vervangen.
Zij vindt dat bedrijven niet alleen veel meer dan voorheen in hun productiviteit moeten investeren. Er is ook dringend behoefte aan professioneel HR-management dat gericht is op het proactief opleiden van werknemers.
Omscholing is eveneens belangrijk
Ze legt uit dat omscholing belangrijk is. Vooral in tijden van structurele veranderingen treedt in bepaalde sectoren banenverlies op, terwijl dit juist in andere sectoren gepaard gaat met een tekort aan geschoolde werknemers
Werknemers moet nieuwe perspectieven geboden worden in sectoren waar behoefte aan hen is, stelt ze.
Nalatig als we ons niet meer gaan
richten op de behoeften van
bepaalde groepen werknemers
Het is in feite nalatig als we ons niet meer gaan richten op de behoeften van bepaalde groepen. Denk aan oudere werknemers, geschoolde buitenlandse werknemers met een taalachterstand, of vrouwen met kinderen die geen geschikte kinderopvang kunnen vinden.
Als het gaat om het werven van personeel, zijn het aanbieden van geschikte banen en individuele ondersteuning belangrijke factoren, legt prof. Rump uit.
Individuele ontwikkelpaden
Daniel, de CEO van Datron, deelt deze mening. Hij benadrukt ook hoe belangrijk het is om bijscholing te stimuleren met individuele ontwikkelingspaden die zijn afgestemd op de sterke punten en interesses van mensen.
Werknemers waarderen de vrijheid om zelfstandig te kunnen werken, of dat nu in de productie, dienstverlening of ontwikkeling is.
“Wat ons aantrekkelijk maakt, is een cultuur die prestaties erkent, de balans tussen werk en privé respecteert en die ontwikkeling mogelijk maakt.”
EMO Hannover wordt gehouden van 22 t/m 26 september 2025