Pagina 9 van: MTL Metaal Magazine 4 – 2023

stuurde coördinaten-boormachine
van Herbert. “Het werkstuk wordt op
de tafel gespannen. Uitgaande van
een bepaald O-punt worden de gaten
geboord volgens de opgegeven twee
coördinaten.” Deze coördinaten van
de diverse gaten kunnen ingevoerd
worden met… ponskaarten, ponsban-
den of magnetodynamische banden.
Deze banden werken volgens het-
zelfde systeem als bij een bandrecor-
der wordt toegepast, stelt het artikel.
Er zijn ook al meer ingewikkelde
numerieke systemen. Hier kunnen
in plaats van twee, drie coördinaten
ingesteld worden. De derde coördi-
naat is de verticale beweging van de
freesslede of freeskop. Ook kunnen
hierin waarden als verspaningssnel-

heden en het versnelde teruglopen
worden opgenomen. Soms is ook de
gereedschapswissel in het program-
ma verwerkt. De bediening van een
dergelijke machine bestaat volgens
het artikel slechts uit het inbrengen
van bijvoorbeeld de ponsband en het
verwisselen van het werkstuk en de
gereedschappen. Zo gaat het over-
stappen op een ander programma
‘simpelweg’ door de ponsband te ver-
wisselen voor een andere polsband.

Robotcabine
We maken een flinke sprong. In het
januarinummer van 1981 neemt
Metaal en Kunststof een kijkje in een
nieuwe geautomatiseerde lakstraat
bij Kongskilde in Breda. Het gaat om
een natlaksysteem, waarbij robots
en mensen met spuitpistolen de
lak elektrostatisch aanbrengen. De
twee robotspuitsystemen hebben
elk 2 spuitpistolen en staan in een
speciale robotcabine. “De verliezen
bij dit volautomatisch werkend
systeem zijn slechts 1%”, meldt de

sen op een excenterpers’, met diverse
formules, en daarna ‘Mechanisch
bewerken van roestvrij staal’ dat
geïllustreerd wordt met grafieken en
technische tekeningen. Er waren be-
drijfsportretten van metaalbedrijven,
een technische vraagbaak, nieuwe
producten, een aparte rubriek Indus-
triële vormgeving en heel veel kleine
advertenties, waaronder ook ‘klein-
tjes’ met gevraagde en aangeboden
machines. Het bedrijfseconomisch
aspect komt onder meer tot uiting in
fiscale artikelen (bijvoorbeeld rond
studiekosten).

Robotisering
De onderwerpen zijn soms al best
modern al wordt er in de jaren zestig
soms een heel andere draai aan
gegeven. Zo was er in 1963 al sprake
van robots, blijkt uit een reportage
bij DRU in Ulft waar een robotgiete-
rij in gebruik is gesteld. Dat maakt
het bedrijf tot een van de modernste
gieterijen van West-Europa. Wat die
robotisering inhoudt wordt niet
vermeld; wel dat “ten opzichte van
de vroegere situatie een arbeidsbe-
sparing van ruim 60% wordt verkre-
gen”. Het gaat onder meer om een
elektrisch bestuurde zandbereidings-
installatie. DRU bestaat inmiddels
niet meer, al is de locatie industrieel
erfgoed en herontwikkeld tot diverse
cultureel centra, bedrijven en wo-
ningbouw.
Bij het lijmen van metalen is in 1963
epoxy al in beeld. Ook worden er
experimenten gedaan met kunst-
stoffen die met glasvezel versterkt
worden. Over de gezondheid van
medewerkers werd wat minder nage-
dacht, want op de foto’s worden geen
gezichtsmaskers of handschoenen
gedragen.

Automatisering
De jaren 60 zien ook de opkomst
van automatisering van bewer-
kingsmachines. Hieronder vallen
alle programmabesturingen en
numerieke besturingen. Tijdens de
achtste Europese tentoonstelling
van ‘gereedschapswerktuigen’ in
Milaan was er de numeriek be-

Een artikel uit het eerste jaargang.

Voor het maken van ronde gaten in me-

taal zijn in 1963 deze moderne machines

beschikbaar.

MTL METAAL MAGAZINE JUNI 2023 BLIK TERUG 9

4

Geestdodende arbeid
“Een moderne radiaalboormachi-
ne.” Metaal en Kunststof noemt
dit in maart 1963 half of geheel
automatische bediening. “Van-
zelfsprekend ligt automatisering
in de lijn van de machinecon-
structeurs van deze tijd. Helaas
wordt het automatisch vervaar-
digen van de produkten door
het bedienend personeel van de
machine niet altijd op prijs ge-
steld. Men is veelal van mening
dat automatisering zal leiden
tot geestdodende arbeid, waarbij
alle arbeidsvreugde verdwijnt.
Deze mening kunnen wij in
geen enkel opzicht delen. In veel
gevallen zal juist de automatise-
ring, vooral bij massafabricage
een geestdodende en niet interes-
sante arbeid overbodig maken.”

‘Robotisering
leidt tot een

arbeidsbesparing
van ruim 60%’

08-09-10-11-12_mtl60historie.indd 9 19-06-2023 17:03