het steevast over de CO
2
-footprint.
Fricke prikte deze mythe door. “Al-
leen naar de CO
2
-footprint kijken,
is niet sustainable. Voor een ecolo-
gisch assessment moet je ook ande-
re factoren meetellen.” De Akense
onderzoekers hebben dit gedaan.
En dan blijkt dat de milieu-impact
van het kobalt in de gereedschappen
waarmee wordt verspaand een grote
toxische impact hebben op het water.
Een feit dat het Fraunhofer IPT even-
eens uit de life cycle assessment van
de beide processen heeft gehaald, is
de invloed van het koelsmeren. Het
koelsmeren bij frezen van titanium
en nikkel vergt ongeveer 38% van
de totale energiebehoefte van het
verspaningsproces. Ter vergelijking:
de energie die nodig is om alle as-
sen te laten bewegen vergt 13% van
alle energie. “We moeten dus gaan
kijken naar de echte druk die we
nodig hebben voor het koelsmeren”,
zegt Fricke. Daarnaast pleit hij voor
efficiëntere freesstrategieën, bewuste
gereedschapselectie en zoeken naar
alternatieve materialen.
Samenwerking titanium frezen
Dat je naar het totale proces moet
kijken, liet Makino nadrukkelijk
zien tijdens het Aerospace Forum en
de demo’s. Meer dan ooit waren het
co-producties van de machinebouwer
met partners uit de industrie. Een
project dat in het bijzonder aan bod
kwam, was het verspanen van tita-
nium. Samen met Blaser en Walter
heeft Makino dit proces onder de
loep genomen en geoptimaliseerd.
In de vliegtuigindustrie heeft qua
volume aluminium het grootste
aandeel; qua bewerkingstijd is dat
echter veruit titanium. “Klanten
willen titanium sneller bewerken
met gereedschappen met een langere
standtijd”, aldus Daniel Schär van
Blaser. De Zwitserse producent van
metaal-bewerkingsvloeistoffen heeft
daarom een nieuw koelsmeermid-
del ontwikkeld, Vasco Skytech H600.
Deze vloeistof moest vooral laag
schuimend zijn bij hoge druk, zoals
in de Makino T2 die met 70 bar en
200 l per minuut druk koelt. Testen
in het eigen R&D-center van Blaser
tonen aan dat Vasco Skytech H600 na
54 minuten frezen (Vc 60m/min,
fz 0,18; ae 10 mm en ap 60 mm) ruim
46% minder slijtage vertoont dan
hetzelfde gereedschap gekoeld met
de vloeistof van een concurrent. Na
75 minuten was het gereedschap
nog altijd inzetbaar. Uiteindelijk
moest het gereedschap worden ver-
vangen na 110 minuten frezen met
de 150 kW spindel. Andrea Biscardi,
productmanager bij Makino, schrijft
de lange standtijd van het gereed-
schap mede toe aan de zeer stijve
structuur van de T2 en het actieve
Makino heeft de rustige periode in de luchtvaartindustrie onder andere gebruikt voor de ontwik-
keling van smarttools. Een hiervan is een speciaal gereedschap waarmee de CNC-operator in
enkele minuten met een taster de machine kalibreert.
Een tweede voorbeeld is deze ‘belt track’
voor het nabewerken van afdichtingsvlakken.
MTL METAAL MAGAZINE FEBRUARI 2023 CONGRES 30
28-29-30-31_makino.indd 30 14-02-2023 08:50
