Pagina 30 van: Metaal Magazine 5 – 2015
j a a r g a n g 5 3 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 5 – 2 0 1 5 3130 j a a r g a n g 5 3 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 5 – 2 0 1 5
Adex in Venlo richt zich als specialist volledig op
ontwerp en fabricage van extrusiematrijzen voor de
aluminiumindustrie, in een opmerkelijk brede
diameterrange van 70 mm tot maar liefst 1.100 mm.
Tot de bijzondere vaardigheden daarbij behoren het
maken van spreidmatrijzen en het aanbrengen van
krimpringen.
Door: JAN ooNK
Het principe van extruderen is op zich niet al te
moeilijk uit te leggen: je perst een plastisch ge-
maakt materiaal door een matrijsvorm, koelt
het af en snijdt of zaagt het op de vereiste
lengte. Voor aluminium profielen is dat niet
wezenlijk anders. Voorverwarmde billets (430-
510 ºC) worden op een pers door een eveneens
voorverwarmde matrijs met het gewenste pro-
fiel geperst. Bij het maken van de matrijzen
daarvoor komt heel wat kennis en kunde om de
hoek kijken, zowel qua ontwerp als productie.
Dat wordt gaandeweg duidelijk wanneer busi-
ness development manager Joep Timmermans
wat dieper ingaat op de details van het extru-
sieproces en op de eisen waaraan de matrijzen
moeten voldoen. Voor Adex speelt dat des te
sterker omdat het bedrijf zich met zijn matrij-
zen met name richt op het topsegment van de
markt, in vakjargon aangeduid als de C- en S-
profielen.
Bij deze C- en S-profielen gaat het vaak om
complexe structuren, nauwe toleranties en, bij
de ‘porthole’ matrijzen om de hoeveelheid ker-
nen (de open delen in het profiel). Hoe meer
kernen hoe complexer de matrijs. “Een eerste
voorwaarde is daarbij dat op elke positie de ge-
wenste hoeveelheid materiaal wordt gedo-
seerd, zonder dat er snelheidsverschillen ont-
staan binnen de materiaalstroom”, geeft Tim-
mermans aan. Dat laatste is uit den boze omdat
dit leidt tot vervormingen in het profiel.
Kleinere pers
Om de materiaalstroom over het hele profiel
gelijkmatig te kunnen sturen wordt de billet via
speciaal gevormde toevoergaten geleid. Vorm,
afmeting en diepte van deze gaten zijn afge-
stemd op de hoeveelheid materiaal die ter
plekke moet worden toegevloeid.
Een belangrijke techniek die daarbij binnen
Adex is ontwikkeld is de fabricage van spreid-
matrijzen. Door de vorm van de toevoergaten
aan te passen slaagt Adex erin om de billet als
het ware te spreiden in de matrijs tot een ver-
grote diameter. “De klant kan daardoor met
een kleinere pers toch grote profielen extrude-
ren”, noemt Timmermans als groot winstpunt.
Bij het ontwerpen en construeren van een opti-
male matrijs ligt de nadruk volgens Timmer-
mans nog steeds in hoge mate op de vakkennis
van de constructeurs en ervaringsgegevens. De
wisselwerking met de klant is daarbij uiteraard
onontbeerlijk. Softwareprogramma’s die de
materiaalstromen simuleren worden als onder-
steuning gebruikt, maar zijn niet doorslagge-
vend in het ontwerpproces.
Hoge standtijd
Een andere innovatie waarmee Adex hoge
ogen gooit in de markt is de beheersing van de
krimpring-technologie. “Tijdens het extrusie-
proces is sprake van hoge persdrukken, afhan-
kelijk van het formaat van het profiel en de
aard van de aluminiumlegering”, legt Timmer-
mans uit. “Een krimpring wordt vooral gebruikt
bij matrijzen waarbij er weinig wanddikte is.
Daar is minder materiaal aanwezig om de ma-
trijs de gewenste sterkte te geven en daar is de
kans op scheurvorming dan ook het grootst.”
Dat probleem kan door Adex worden onder-
vangen door een krimpring aan te brengen. De
krimpring wordt met een negatieve tolerantie
om de matrijs aangebracht. Hierdoor wordt de
matrijs onder voorspanning gezet, waardoor de
mechanische sterkte aanzienlijk wordt ver-
groot. “Op die manier kunnen we een zo groot
mogelijk profiel in een zo klein mogelijke ma-
trijs realiseren”, aldus Timmermans. “Dat levert
een kostenvoordeel op voor de klant, terwijl
ook de standtijd van de matrijs omhoog gaat.”
Ook persdrukken en –snelheden kunnen om-
hoog zonder dat het functioneren van de ma-
trijs in het gedrang komt.
De standtijd van een extrusiematrijs wordt uit-
gedrukt in de hoeveelheid materiaal die ver-
werkt kan worden. De waarde daarvan is ech-
ter sterk afhankelijk van pers, profiel en de
toegepaste aluminiumlegering, zodat exacte
cijfers moeilijk te geven zijn.
Gehard staal
Het meest gebruikte materiaal voor de matrij-
Extrusie met spreid-
technologie en krimpringen
Kwestie van vakmanschap en ervaring
De extrusiematrijzen worden vervaardigd uit volmetaal, waarbij soms
bij grote kernen bijna de helft moet worden weggefreesd (foto’s:
Marian Oosterink)
Een FH80S bewerkingscentrum van Toyoda. Binnenkort doet de nieuwe FH630SX van Toyoda zijn intrede,
deze wordt uitgerust met een palletsysteem met achttien posities om zoveel mogelijk onbemand te kunnen
opereren
Joep Timmermans bij een complexe matrijs voor de
treinbouw met dertien kernen. “Spreidmatrijzen en
krimpring-technologie geven ons een voorsprong in
de markt”
30-31_adex.indd 30 18-05-15 13:58