Pagina 32 van: Metaal Magazine 3 – 2014

j a a r g a n g 5 1 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 3 – 2 0 1 4 3332 j a a r g a n g 5 1 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 3 – 2 0 1 4

In twee artikelen in Metaal Magazine informatie

voor een ieder die met het verwerken van roest-

vaststaal (rvs) van doen heeft. Naast de kansen en

bedreigingen is in deel 1 ook ingegaan op metal-

lurgische aspecten, zie Metaal Magazine 1-2014.

In deel 2 meer aandacht voor het lassen van rvs.

DOOR: KO BUIJS (INNOMET)

In lasconstructies komen martensitische

chroomstalen nauwelijks of niet voor. Men

vindt dergelijke kwaliteiten vooral daar waar

men naast een bepaalde corrosiebestendigheid

ook nog een goede slijtvastheid verlangt. Men

kan dan bijvoorbeeld denken aan matrijzen,

turbineonderdelen, messen en medische instru-

menten. Ferritisch chroomstaal treft men aan in

de ovenbouw, als turbineonderdelen, in kraak-

installaties ten behoeve van de petrochemie

maar ook in de carrosseriebouw zoals frames

voor autobussen, uitlaten en in grootkeuken-

apparatuur. Toepassingen in hoge temperatu-

ren betreffen vooral de aluminiumhoudende

kwaliteiten.

Ferritisch/austenitisch rvs
De duplexkwaliteiten zijn magnetiseerbaar,

maar niet hardbaar. Vanwege het relatief hoge

chroom- en molybdeengehalte bezit de lege-

ring een uitstekende bestendigheid tegen aller-

lei vormen van corrosie zoals spannings- en put-

corrosie terwijl de mechanische eigenschappen

beduidend beter zijn dan die van de austeniti-

sche kwaliteiten. Ten behoeve van het lassen is

het niet nodig voor te verwarmen, tenzij het

materiaal erg dik is. Net als bij ferritisch chroom-

staal dient men op te passen voor korrelgroei en

bezit 22% chroom, 9% nikkel en 3% molyb-

deen. Indien nog hogere mechanische eisen

gesteld worden kan men de kwaliteit 1.4460

toepassen.

Austenitisch roestvaststaal
Om tot deze categorie te kunnen behoren is de

som van het chroom- en nikkelgehalte veelal

minstens 26%. Het bekende chroomnikkelstaal

18/8 (AISI 304) behoort tot deze groep. Austeni-

tisch roestvaststaal bezit een homogene niet-

magnetiseerbare structuur die taai, zacht en

zeer goed vervormbaar is. Vanwege het relatief

hoge nikkelgehalte wordt het austenietgebied

tot ver onder de kamertemperatuur vergroot.

Vaak wordt molybdeen toegevoegd om de be-

stendigheid in chloor- en fluorhoudende mi-

lieus (halogenen) te verbeteren.

Koude deformatie kan plaatselijk een weinig

deformatiemartensiet veroorzaken waardoor

het plaatselijk licht magnetiseerbaar wordt. Het

spreekt voor zich dat op die plaatsen de mecha-

nische eigenschappen sterk gaan afwijken van

de matrix. Indien men deze effecten wil elimine-

ren dan dient men te gloeien op een tempera-

tuur van 1.000ºC tot 1.065ºC gevolgd door af-

schrikken. Het grote voordeel van deze gloeiac-

tiviteit is dat de hoge inwendige spanningen

verdwijnen waardoor de vervormbaarheid

beter wordt. Ook komt dit gloeien ten goede

aan de corrosiebestendigheid. Austenitisch

roestvaststaal is niet hardbaar, zeer goed lasbaar

en weinig gevoelig voor korrelgroei. Een van de

bekendste nadelen is echter de gevoeligheid

voor warmscheuren tijdens het lassen. Dit feno-

meen kan gereduceerd worden door de aanwe-

zigheid van enig ferriet dat reeds tijdens de stol-

ling aanwezig moet zijn. Ferriet heeft een veel

hoger oplosbaarheidsvermogen voor de ele-

menten die warmscheuren kunnen veroorzaken

dan austeniet. Een gedeelte van deze ferriet zal

tijdens de afkoeling weer omgezet worden in

austeniet alhoewel een gedeelte ferritisch blijft.

Het nadeel van deze restferriet is dat er op deze

plaatsen selectieve aantasting kan plaatsvinden,

maar in de praktijk blijkt dat enige procenten

ferriet acceptabel blijkt te zijn. Enige veel voor-

komende austenitische kwaliteiten vindt men in

tabel 4. Ook hier is gekozen voor de Europese

Werkstoffnummers en de vergelijkbare AISI nor-

Verwerken van
roestvaststaal (deel 2)

Tabel 3: Analyse ferritisch/austenitisch roestvaststaal

*) Leanduplex bevat bovendien 5% mangaan.

Type UNS Chemische analyse in %

C Cr Ni Mo N Cu W

Duplex 1.4463
Duplex 1.4462
Superduplex
Zeron 100
Leanduplex*)
Hyperduplex

S32304
S31803
S32750
S32760
S32101
S32707

0,03
0,03
0,03
0,05
0,03
0,03

23
22
25
25
21,5
27

5,0
5,5
7,0
7,0
1,5
6,5

—
3,2
4,0
4,0
0,3
5,0

0,20
0,08-0,20
0,10-0,20
0,20-0,30
0,22
040

—
—
—
0,5-1,0
—
—

—
—
—
0,5-1,0
—
—

Roestvaststaal is een materiaal dat zich uitstekend laat lassen mits de juiste condities in acht worden genomen

(foto: Esab France Benelux)

voor de vorming van de gevreesde sigmafase.

Voorts wijkt de lasprocedure niet af van het las-

sen van andere kwaliteiten roestvaststaal. Uiter-

aard dient men ook een duplex lastoevoegma-

teriaal te gebruiken. Een bekende kwaliteit is

Werkstoffnummer 1.4462 die qua samenstelling

ondermeer staat vermeld in tabel 3. Een veel

voorkomend lastoevoegmateriaal hiervoor

Inferieure lasverbinding door

onkunde en gemakzucht

32-33_rvs2.indd 32 19-03-14 14:02