Pagina 50 van: Metaal Magazine 2 – 2019

kanaaltjes om te printen. Dit object
was op zo’n manier ontworpen dat
het na het printproces onmogelijk
bleek om de koelkanaaltjes poeder-
vrij te maken. Het onderdeel kon met
andere woorden niet in de praktijk
worden toegepast.” Ontwerptekenin-
gen waarin structuren ontbreken
die overhangende delen ondersteu-
nen, kunnen eveneens niet worden
geprint. “Je als bedrijf enigszins
verdiepen in de mogelijkheden en
uitdagingen van 3D-printen is be-
langrijk vóór je overgaat tot een dure
investering.”

Topologisch geoptimaliseerd bracket in
samenwerking met Fokker Services.

3D-geprint automotive onderdeel (fusee) in samenwerking met Donkervoort Automobielen.

“Theoretische kennis over additive
manufacturing is vaak echter niet
voldoende,” stelt Thuis. “Omdat het
nog een vrij nieuwe techniek is, doe
je vooral veel kennis op door voor-
beelden van anderen te zien. Tijdens
het vierjarig project hielden we
regelmatig voortgangsvergaderingen
waarin ideeën en ervaringen met
elkaar werden gedeeld en demonstra-
tievoorbeelden werden getoond. Bij
andere deelnemende bedrijven zorg-
de dit voor bijzonder veel inspiratie.”
Hij licht dit toe met een voorbeeld.
“In een hydraulische leiding waar
olie doorheen spoelt, was de flow te
laag in een T-stukje. Door topologie-
optimalisatie zijn we tot een orga-
nisch ogend ontwerp gekomen van
het T-stuk dat de flow in de hydrau-
lische leiding heeft verbeterd (zie
foto). Dit ontwerp kan alleen met ad-
ditive manufacturing worden gepro-
duceerd. Toen andere bedrijven het
in de praktijk konden aanschouwen,
zagen ze meteen mogelijkheden voor
hun eigen machines. Toepassingsge-
richt en praktijkgericht onderzoek is
heel belangrijk om deze technologie
ook bij de bedrijven te krijgen.”

3D-metaalprinten in de toekomst
3D-metaalprinten bevindt zich vol-
gens Bert Thuis nog in het begin-
stadium. “We fietsen nog met zij-
wieltjes. In de toekomst verwacht
ik dat er veel meer gemengde
materialen zullen worden geprint.
Waarom zou je een product vol-
ledig van duur titanium maken als
maar op bepaalde plekken sterkte
nodig is? Met multi-nozzle machi-
nes wordt het wellicht mogelijk
om in één printopdracht met
de ene nozzle aluminium en de
andere nozzle titaan gelijktijdig
te printen. Dan zijn in één print-
object twee verschillende metalen
naadloos met elkaar verweven.” In
een later stadium ziet Thuis ook
printers op de markt komen die
óók metalen en polymeren tegelij-
kertijd kunnen printen. “Zo zijn
componenten te printen met bij-
voorbeeld geïsoleerde koperdraden,
zodat ingewikkelde elektrische sys-
temen printbaar worden.” Belang-
rijke voorwaarde om AM naar een
hoger niveau te tillen, is volgens
Thuis het goed opleiden van de
jonge generatie. “Jongeren worden
nog steeds opgeleid in draaien
en frezen van metaal terwijl je ze
ook moet opleiden voor additive
manufacturing. Zorg ervoor dat
het brein de beperkende factor is
en niet de techniek. Zo zorg je voor
innovatie.”

METAAL MAGAZINE / MAART 2019 SMART INDUSTRIES 50

“Kun je een succesvol object 3D-
metaalprinten, dan biedt dit nog
geen garantie voor een succesvol
businessmodel,” vervolgt Thuis. “In
veel sectoren, zeker in de lucht- en
ruimtevaart en hightech, is het
belangrijk om aan te tonen dat het
proces betrouwbaar en de kwaliteit
reproduceerbaar is. Het printproces
moet met andere woorden kunnen

3. Praktijkervaring

is belangrijk

4. Certificering
en kwalificering

48-49-50-51_fieldlab.indd 50 25-02-19 16:26