Volgens directeur Sander van der Made van straalapparatuurfabrikant Gritco “kan niet correcte naleving van de regels een onderneming duur komen te staan. Vrijwel alle verzekeringsmaatschappijen stellen dat ‘missers’ gevolgen hebben voor een mogelijke uitkering bij schade of letsel. Bovendien is het bij straalapparatuur zo dat de richtlijnen niet alleen voor het drukvat, maar voor de complete samenstelling gelden. Dus voor de hele machine.”
De praktijk leert volgens Van der Made dat veel ondernemers niet op de hoogte zijn van de machinerichtlijn voor straalapparatuur. De belangrijkste richtlijnen voor straalapparatuur zijn:
• De Europese Richtlijn Arbeidsmiddelen (opgenomen in het Arbo-besluit) stelt dat arbeidsmiddelen geen gevaar mogen opleveren voor werknemers. Deze arbeidsmiddelen dienen dan ook periodiek te worden gekeurd.
• Het Warenwetbesluit Machines bepaalt dat een machine bij normaal gebruik geen gevaar mag opleveren.
• De Europese Richtlijn voor Drukapparatuur 97/23/EC (ook wel PED) geldt speciaal voor straalketels. Niet alleen voor het drukvat, maar voor de complete machine. Er is altijd een vorm van goedkeuring door een keuringsinstantie nodig wanneer de maximale systeemdruk maal het volume meer is dan 200 (Ps x V= > 200).
• De Europese Machinerichtlijn stelt dat middels het CE-kenmerk de veiligheidstatus van de onderhavige machine aangetoond moet worden.
Hoe die regels in praktijk werken? Van der Made van Gritco legt uit dat “professionele straalketels conform module B+C1 worden gemaakt (foto: Gritco)
B+C1
Hierbij staat de B voor ‘EC type-goedkeur’ en de C voor ‘overeenstemming met type’. Deze wazige formule betekent concreet dat het veiligheidsniveau van de straalketel voldoet aan alle regels van de Richtlijn Drukapparatuur. Met een B+C1 voldoe je volledig aan een – vaak onverwachte, tijdens de werkzaamheden uitgevoerde – EC type goedkeur-controle.”
CE-certificaat
Naast het EC type goedkeur, dient een straalketel ook van een CE-certificaat te zijn voorzien. Dit certificaat omvat a. het modeltype, b. het serienummer, c. de gebruikte modules en d. de naam- en adres gegevens van de keuringsinstantie. Een straalketel (+samenstel) die volgens de Richtlijnen Drukapparatuur is geproduceerd en gecertificeerd, is makkelijk te herkennen aan een aantal kenmerken:
• Typeplaat van de straalfabrikant met het nummer van de keuringsinstantie
• Typeplaat van de drukvatfabrikant met het nummer van de keuringsinstantie
• Certificaat van de fabrikant van de straalketel met de gebruikte modules incl. nummers en de keuringsinstantie incl. nummer. Alleen een certificaat van de drukvatfabrikant is dus niet voldoende.
Ingebruikname
Anders dan bij nieuwbouw, is Keuring voor Ingebruikname (KVI) nog niet op Europees niveau geregeld. Iedere lidstaat hanteert hierbij eigen regels. Ook ligt de verantwoording niet bij de fabrikant maar bij de gebruiker van een machine. In Nederland is die KVI verplicht wanneer de uitkomst van de ontwerpdruk maal het volume boven de 1000 bedraagt. Ofwel Ps x V= > 1000. In deze gevallen moet een keuringsinstantie worden ingeschakeld die controleert of de machine op juiste wijze is aangesloten en in gebruik zal worden genomen. Eén van de eerste zaken waar de keuringsinstantie naar zal informeren is het bedrijfsvoorschrift van de machine en het bijbehorende CE-certificaat conform de Richtlijn Drukapparatuur 97/23/CE.
Herkeuring
Ook de Periodieke Herkeur is niet Europees, maar per lidstaat geregeld. De verantwoording hiervoor ligt, net als de KVI niet bij de fabrikant maar bij de gebruiker. In Nederland geldt een periodieke herkeuringsplicht eens per vier jaar. Deze dient door een keuringsinstantie te worden uitgevoerd wanneer de ontwerpdruk maal het volume op meer dan 1000 uitkomt (Ps x V= > 1000). Wanneer die uitkomst minder is, kan de gebruiker de installatie zelf keuren. In de meeste gevallen wordt hiervoor de fabrikant ingeschakeld.