Een klein aantal goudatomen kan een fascinerend
bouwwerk vormen, zo ontdekten wetenschappers van het FOM-Instituut voor
Plasmafysica Rijnhuizen in Nieuwegein met Duitse en Canadese collega’s. Twintig
goudatomen blijken een driehoekige piramide te vormen. Een cluster van 19 atomen
ziet er uit als een piramide zonder top. De onderzoekers identificeerden de
structuren met de vrije-elektronenlaser Felix van het FOM-Instituut
Rijnhuizen.
Goud staat bekend als edelmetaal. Dat betekent dat het weinig reactiviteit bezit. Deze eigenschappen maken het bijvoorbeeld zeer geschikt als materiaal voor sieraden en munten, maar juist vanwege de geringe reactiviteit hadden chemici tot voor kort weinig interesse in dit materiaal.
Gouden reactie
Enkele jaren geleden echter ontdekten wetenschappers dat zeer kleine deeltjes goud belangrijke chemische reacties kunnen versnellen, ofwel katalyseren. Een voorbeeld van zo’n reactie is de oxidatie van waterstof en koolmonoxide. Men vermoedt dat de structuren die de geclusterde atomen vormen deze onverwachte katalytische activiteit veroorzaken. Omdat deze clusters kleiner zijn dan de golflengte van zichtbaar licht is het niet mogelijk om ze onder een optische microscoop te bekijken.