Vanaf morgen dinsdag 11 tot en met vrijdag 14 maart 2014 presenteren de maakindustrie en de leveranciers van industriële productietechnologie zich gezamenlijk in de Jaarbeurs in Utrecht. Aan de ene kant van de Jaarbeurs tonen importeurs en handelaren van machines en gereedschappen de nieuwste productietechnologie op de Techni-Show. Aan de andere kant staat de Nederlandse toeleveringsindustrie op de Esef.
“De beurzen komen op een goed moment, de verwachtingen worden alom positiever”, zegt Richard Boske, voorzitter van de Federatie Productie Technologie (FPT). De positieve vooruitzichten stemmen Boske tot optimisme. ”Vanaf oktober vorig jaar zien we een omslag bij onze klanten. We leven echter wel in een nieuwe tijd. De tijden waarin orderportefeuilles voor vele maanden vol zaten, komen niet meer terug. De jobber zonder duidelijke strategie krijgt het moeilijk”.
Metaalunie, Nevat en de NRK
Drie branchepartners van de Esef – de Koninklijke Metaalunie, Nevat en de NRK – bevestigen dit beeld. In 2014 rekenen de Nevat-leden op een groei van 8 tot 10 procent, zegt Theo Koster, directeur Nevat. Eenzelfde beeld schetst Richard Schuitema, manager toeleveren en uitbesteden bij Koninklijke Metaalunie. “De export is de gangmaker.” Ook uit de rubber- en kunststofverwerkende industrie klinken positieve geluiden. “De vooruitzichten zijn goed”, zegt Erik de Ruijter, directeur van de NRK.
Problematisch bij investeringen is de krapte op de financieringsmarkt. Daar heeft de machinemarkt duidelijk last van, merkt de voorzitter van de FPT. Boske heeft in FME-verband al gepleit voor een soort obligatiefonds voor het mkb, waarin ondernemers met geld, gepensioneerde ondernemers en investeerders geld stoppen.
Flexibel
Grote Nederlandse toeleveranciers hebben de voorbije jaren de stap naar flexibele automatisering gezet. De komende jaren zullen ook de kleinere toeleveranciers deze stap moeten zetten. “Grote series, 1.000 stuks of meer, zie je haast niet meer in Nederland. Men wil niet méér onderdelen dan deze week nodig zijn”, zegt Harry Cox, directeur van Hermle Nederland.
Hans Kamphuis, marketing manager bij Wila, fabrikant van gereedschappen voor kantbanken, ziet in de plaatwerkindustrie dezelfde trend. Wila heeft klanten die enkel datgene produceren wat echt nodig is. “De series worden kleiner, de producten complexer en er zijn minder professionele kanters beschikbaar”.
Dat ziet ook Bram de Koning, directeur van Cellro en van matrijzenmaker Promatrix. Door de hoge mate van flexibele automatisering hebben de grote Nederlandse verspaners vandaag de dag amper nog stelkosten. Ook bij kleine series. De Koning ziet de Nederlandse markt op een kantelpunt komen. Waren het tot nog toe vooral de grote toeleveranciers die flexibel hebben geautomatiseerd, nu moeten ook de kleinere deze stap zetten. “De grote bedrijven besteden nogal wat werk uit. Intern rekenen ze niet meer met stelkosten, maar bij hun toeleveranciers moeten ze die nog wel betalen. Dat willen ze niet langer”.
Laserlicht
Exposanten zoals Renishaw, GF AgieCharmilles en het Laser Applicatie Centrum tonen in Utrecht wat de maakindustrie allemaal met laserlicht kan doen. “De grens wordt bepaald door waar je voorstellingsvermogen ophoudt”, zegt Werner Arns, directeur bij GF AgieCharmilles. De Zwitserse machinebouwer ziet wereldwijd de vraag naar machines voor het laserstructureren van oppervlakken sterk toenemen. In Nederland is een dergelijke machine verkocht aan een clichémaker voor de drukpersindustrie.
Er zijn ook machinebouwers die de laser inzetten om traditionele processen te ondersteunen, zodat moeilijk te verspanen materialen wél verspaanbaar worden. Deze hybridemachines vind je bijvoorbeeld bij Montforts Werkzeugmaschinen (in Nederland vertegenwoordigd door BMT Tools). De Duitse fabrikant gebruikt de laser om keramiek beter te kunnen draaien. Een andere toepassing is lasercladden op een CNC-freescentrum. Een dergelijke machine ontwikkelt Chiron (in Nederland vertegenwoordigd door Oude Reimer) samen met het Werkzeugmaschinenlabor (WZL) in Aken.
Paul Hartgers, directeur van het Laser Applicatie Centrum, ziet groeipotentieel in lasercladden, zeker ook als ‘stand alone’-oplossing. “Als je een lange as volledig van een harde laag moet voorzien, kun je die best goed opspuiten. Maar als je een maatpassing moet maken, is lasercladden een betere technologie.”
De ultieme stap in de productietechnologie waarbij de laser een essentiële rol speelt, is het 3D- printen van metaalpoeders. Philippe Reinders Folmer, directeur van Renishaw Benelux, gelooft overigens niet dat verspaning overbodig wordt. “Bij lasersmelten blijft altijd nabehandeling nodig. Spanningsvrij maken, in- en uitwendig vlakken frezen, precisiepassingen maken enzovoort.”
Laserlassen
Paul Hartgers is verbaasd dat het lasersnijden al decennia lang een geaccepteerde en bewezen technologie is, maar dat er nog slechts enkele tientallen laserlasinstallaties in Nederland staan. In opdracht van het applicatiecentrum onderzoekt PwC momenteel waarom deze technologie in Nederland achterblijft. De presentatie van de resultaten van het onderzoek ‘Versnelling invoeren van Laserlassen’ vindt plaats op donderdag 13 maart 2014. Dat gebeurt in een workshop op Techni-Show.
Ger van der Endt van Trumpf Nederland vraagt zich ook af waar de vernieuwingsdrang van de Nederlandse maakindustrie is gebleven. Toen het 2D lasersnijden op de markt kwam, stapten Nederlandse plaatbewerkers daar massaal in. “Nu ze de vervolgstap kunnen zetten, zien we een stagnatie.” Van der Endt: ‘’de constructeurs zijn te behoudend’’. Hij waarschuwt dat de Nederlandse plaatwerkindustrie werk kwijt kan raken, doordat de branche niet investeert in laserlassen
René Hazenberg van Amada Nederland gelooft dat de groei in het laserlassen wel komt. Het duurt alleen even. “De kwaliteit van laserlassen staat buiten elke discussie’’. Hazenberg denkt dat de investeringen een drempel zijn.
Hybride
Op Techni-Show 2014 tonen enkele exposanten ook toepassingen van hybride machines. Röders Tec, een Duitse fabrikant van precisiefreesmachines, combineert bijvoorbeeld het frezen en coördinatenslijpen in één machine. Juist de combinatie van nauwkeurigheid én snelheid zijn de doorslaggevende argumenten, zegt Theo Coffeng van Dymato, dat Röders Tec in Nederland vertegenwoordigt. “Eén micrometer materiaal wegfrezen is lastig. Door de bewerkingen te combineren in één opspanning, zijn we sneller.”
Huub Balm, salesmanager bij Hembrug, benadrukt dat de toepassing bepalend is of het zinvol is zo’n hybride machine in te zetten. Hembrug combineert o.a. het harddraaien met slijpen. Dat wordt bijvoorbeeld toegepast bij lange boringen, omdat het draaigereedschap dan niet stabiel genoeg is voor een zeer hoge rechtheid van de boring. “Zelfs hardmetalen beitels zijn daarvoor te slap.’’ Eigenlijk spreekt hij liever over ‘uitvonken’, omdat de bewerking in tegenstelling tot het gewone slijpen zo goed als droog gebeurt.
(Dit bericht is samengesteld uit verschillende persberichten van VNU Exhibitions en ook gepubliceerd in Metaal Magazine nummer 2 van 2014)