Vanaf het begin in 2002 tot begin 2015 is 1,1 miljard euro aan opdrachten voor de JSF vergeven aan Nederlandse bedrijven. Daarnaast heeft het Nederlandse bedrijfsleven nog eens 5 miljard aan raamcontracten afgesloten en een aantal contracten van subcontractors in de wacht gesleept.
Uiteindelijk zal de orderstroom de komende twintig tot 30 jaar naar verwachting oplopen tot 8 tot 10 miljard euro. Dat staat los van de onderhoudscontracten, die naar schatting nog eens goed zijn voor 20 miljard euro. Met het totale JSF-project is meer dan één triljoen dollar gemoeid, schat Michiel van der Maat, voorzitter van belangenvereniging Nifarp en werkzaam bij Fokker Technologies. Inmiddels hebben zo’n 160 exemplaren de fabriek van Lockheed Martin verlaten. Het productietempo wordt opgeschroefd naar 150 tot 200 per jaar om uiteindelijk op een aantal van meer dan 4000 toestellen te komen. Nederland heeft 37 exemplaren besteld; op acht bestellingen heeft de regering in februari een klap gegeven. Die 37 zijn minder dan aanvankelijk gepland vanwege de stijgende kosten.
Nederlandse bijdrage
De bijdrage van het Nederlandse bedrijfsleven varieert van onderzoek en training tot aan software-ontwikkeling en de productie van vliegtuigonderdelen. In totaal gaat het om 28 bedrijven die rechtstreeks een contract met de fabrikant Lockheed Martin hebben. Daar komen meer dan 100 toeleveranciers bij en bedrijven die een contract hebben met een buitenlandse contractor. Volgens Van der Maat behoort minstens de helft van deze 28 bedrijven tot de metaalindustrie en voert hun aandeel bij de toeleveranciers de boventoon. Vooral de verspanende industrie profiteert maar ook bedrijven die componenten samenbouwen, de fijnmechanica, de machinebouwers en de materiaalleveranciers varen er wel bij.
Stabiliteit
“Voor de hele toeleverende keten betekenen orders stabiliteit”, weet Van der Maat. “Voor de F16, die sinds 1977 op de markt is, produceren we nog steeds. Als je eenmaal binnen bent, ben je voor decennia van werk verzekerd.” Een groot deel van de initiële opdrachten is nu wel vergeven. De opdrachten die nog in het vat zitten zijn voor een belangrijk deel vervolgopdrachten: het begint veelal met kleine ontwikkelingsopdrachten en kleinschalige productieorders en groeit langzaam uit tot een meer seriematige productie. Niettemin komen af en toe nog steeds nieuwe opdrachten af.
De JSF wordt volgens state of the art technologie gebouwd. Speciaal aan de JSF zijn de extreme eisen aan nauwkeurigheid en gewicht en het gebruik van titanium om straaljagers onzichtbaar, langer en sneller te laten vliegen. Zo vereist de bewerking van het harde titanium andere technieken dan het verspanen van de staal en aluminium. De krachten zijn veel groter en dus moeten de machines krachtiger zijn en het gereedschap slijtvaster.
In het komend nummer van Metaal Magazine in een vijfpagina-artikel meer informatie over het belang van de JSF voor de Nederlandse metaalinstrie. Wilt u dat artikel niet missen? Neem dan nu een abonnement.
